Waarom we het carnivoor dieet niet aanbevelen

Met dank aan Dr. Shireen Kassam, hematoloog, hoofddocent aan het King’s College Hospital Londen en oprichter van Plant-Based Health Professionals UK

Het carnivoor dieet, dat uitsluitend bestaat uit dierlijke producten, is de laatste jaren in populariteit toegenomen. Hoewel sommige voorstanders beweren dat het tal van gezondheidsvoordelen biedt, ontbreekt vaak een wetenschappelijke onderbouwing voor deze claims. Hieronder volgen tien belangrijke redenen waarom wij het carnivoor dieet niet aanbevelen.

1. Gebrek aan vezels is schadelijk voor de gezondheid
Het carnivoor dieet sluit alle plantaardige voedingsmiddelen uit, wat betekent dat het geen vezels bevat. Vezels zijn essentieel voor de diversiteit van het darmmicrobioom, ondersteunen gunstige bacteriën en verlagen het risico op spijsverteringsstoornissen zoals constipatie, diverticulitis en darmkanker. Daarnaast is vezelinname geassocieerd met een lager risico op veel voorkomende chronische aandoeningen, waaronder diabetes type 2, hart- en vaatziekten, beroertes en dementie (1,2).

2. Verhoogd risico op hart- en vaatziekten
Een dieet dat rijk is aan dierlijke producten leidt tot een hogere inname van verzadigd vet en cholesterol. Dit verhoogt het risico op atherosclerotische hart- en vaatziekten, zoals coronaire hartziekte en beroerte, door stijgende cholesterolwaarden in het lichaam, met name lipoproteïnen die apolipoproteïne B bevatten, zoals LDL-cholesterol (3-5).

3. Tekort aan essentiële voedingsstoffen
Het uitsluiten van plantaardige voeding leidt tot tekorten aan belangrijke micronutriënten, waaronder maar niet beperkt tot (6,7):
• Vitamine C – belangrijk voor de werking van het immuunsysteem
• Magnesium – essentieel voor spier- en zenuwfunctie
• Foliumzuur – cruciaal voor DNA-synthese, aanmaak van rode bloedcellen en het voorkomen van neurale buisdefecten
• Kalium – belangrijk voor de bloeddrukregulatie, zenuwsignalen en spiercontracties
• Fytonutriënten en antioxidanten – verminderen ontstekingen en cellulaire stress en beschermen tegen chronische ziekten

4. Verhoogd risico op kanker door bewerkt en rood vlees
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) classificeert bewerkt vlees als een Groep 1-kankerverwekkende stof en rood vlees als een waarschijnlijk kankerverwekkende stof (Groep 2A) vanwege de relatie met een verhoogd risico op darmkanker. Factoren die bijdragen zijn onder meer het ontstaan van kankerverwekkende stoffen bij hoge baktemperaturen (zoals heterocyclische amines (HCA’s ) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s)), het gebruik van nitrieten en nitraten in bewerkt vlees, en het verhoogde gehalte aan haem-ijzer in rood vlees (8).

5. Geen bewijs dat het beter werkt voor gewichtsverlies
Voorstanders beweren dat het carnivoor dieet ideaal is voor afvallen, maar elk dieet dat leidt tot een calorietekort zorgt voor gewichtsverlies (9). Onderzoek suggereert dat zeer koolhydraatarme, eiwitrijke diëten kunnen zorgen voor verzadiging, maar ze zijn moeilijk vol te houden op de lange termijn. Bovendien wordt gewichtsverlies vaak niet behouden en gaat het vaak gepaard met verlies van spiermassa. Er zijn ook zorgen over verhoogde LDL-cholesterolwaarden (10).

6. Verhoogd risico op insulineresistentie en type 2 diabetes
Hoewel sommigen beweren dat het carnivoor dieet de insulinegevoeligheid verbetert, tonen studies aan dat overmatige consumptie van rood en bewerkt vlees juist het risico op diabetes type 2 verhoogt (11). Het ontbreken van vezels, een hoge inname van verzadigd vet en haem-ijzer dragen allemaal bij aan insulineresistentie, wat ook aandoeningen zoals PCOS kan verergeren. Diëten met weinig of geen vlees worden consequent in verband gebracht met een lager risico op diabetes type 2 (12,13).

7. Geen wetenschappelijk bewijs voor veiligheid op lange termijn
Er bestaan geen studies die de veiligheid of voordelen van het carnivoor dieet langetermijn aantonen. De meeste gegevens zijn afkomstig van persoonlijke anekdotes of kleine, ongecontroleerde studies (14). Daarentegen wordt al decennialang wetenschappelijk aangetoond dat overwegend plantaardige diëten zoals het Mediterrane dieet, het DASH-dieet en volledig plantaardige diëten bijdragen aan een goede gezondheid op lange termijn (15,16).

8. Kan leiden tot mentale gezondheidsproblemen
De darmen en de hersenen zijn nauw met elkaar verbonden. Het ontbreken van prebiotische vezels uit plantaardig voedsel kan een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid. Onderzoek wijst uit dat vetrijke, vezelarme diëten ontstekingen kunnen verhogen en bijdragen aan angst en depressie, mede door negatieve effecten op het darmmicrobioom (17).

9. Niet in overeenstemming met menselijke evolutie
Hoewel sommigen beweren dat mensen zijn geëvolueerd om uitsluitend vlees te eten, wijst antropologisch bewijs erop dat vroege mensen omnivoren waren met een gevarieerd dieet van vlees, planten, noten en zaden (18,19). Veel van de langstlevende bevolkingsgroepen, zoals in de Blue Zones volgen plantaardige of overwegend plantaardige diëten (20).

10. Rampzalig voor het milieu
De veeteelt is een belangrijke veroorzaker van broeikasgasuitstoot en verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle uitstoot in de landbouwsector (21). Daarnaast is het de voornaamste oorzaak van landgebruik, biodiversiteitsverlies, lucht- en watervervuiling, antibioticaresistentie en het ontstaan van nieuwe infectieziekten (22-25). Uit een overvloed aan wetenschappelijke gegevens blijkt dat we om klimaat- en natuurdoelen te halen moeten overstappen van dierlijke naar plantaardige voedselproductie (26). Een volledig plantaardig dieet heeft slechts een kwart van de ecologische voetafdruk van een gemiddeld omnivoor dieet. Elke stap richting meer plantaardig eten is dus beter voor de planeet.

Eindoordeel:

Het carnivoor dieet is een extreem eliminatiedieet, met hoog risico op tekorten, dat moeilijk vol te houden is op lange termijn en mogelijk zeer schadelijk is voor de gezondheid. Hoewel het tijdelijk voordelen kan bieden door het schrappen van bewerkte voeding, zijn er veel gezondere manieren om je gezondheidsdoelen te bereiken zonder essentiële voedingsstoffen te missen.

Bronnen

1. Veronese N, Solmi M, Caruso MG, Giannelli G, Osella AR, Evangelou E, et al. Dietary fiber and health outcomes: an umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Am J Clin Nutr [Internet]. 2018 Mar;107(3):436–44. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002916522028131
2. McKeown NM, George C Fahey J, Slavin J, Kamp J-W van der. Fibre intake for optimal health: how can healthcare professionals support people to reach dietary recommendations? BMJ [Internet]. 2022 Jul 20;378:e054370. Available from: http://www.bmj.com/content/378/bmj-2020-054370.abstract
3. Sacks FM, Lichtenstein AH, Wu JHY, Appel LJ, Creager MA, Kris-Etherton PM, et al. Dietary fats and cardiovascular disease: A presidential advisory from the American Heart Association. Circulation. 2017.
4. Nguyen XT, Li Y, Nyaeme MS, Panigrahy N, Houghton S, Ivey KL, et al. Dietary Cholesterol and Myocardial Infarction in the Million Veteran Program. J Am Heart Assoc [Internet]. 2025 Feb 18;14(4):e036819. Available from: https://doi.org/10.1161/JAHA.124.036819
5. Marmagkiolis K, Caballero J, Iliescu C. Yellowish Nodules on a Man Consuming a Carnivore Diet. JAMA Cardiol [Internet]. 2025 Mar 1;10(3):297. Available from: https://doi.org/10.1001/jamacardio.2024.5209
6. O’Hearn A. Can a carnivore diet provide all essential nutrients? Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes [Internet]. 2020 Oct;27(5):312–6. Available from: https://journals.lww.com/co-endocrinology/fulltext/2020/10000/can_a_carnivore_diet_provide_all_essential.11.aspx
7. Neufingerl N, Eilander A. Nutrient Intake and Status in Adults Consuming Plant-Based Diets Compared to Meat-Eaters: A Systematic Review. Vol. 14, Nutrients. 2022.
8. Bouvard V, Loomis D, Guyton KZ, Grosse Y, Ghissassi F El, Benbrahim-Tallaa L, et al. Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. Lancet Oncol [Internet]. 2015 Dec;16(16):1599–600. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1470204515004441
9. Gardner CD, Trepanowski JF, Del Gobbo LC, Hauser ME, Rigdon J, Ioannidis JPA, et al. Effect of Low-Fat vs Low-Carbohydrate Diet on 12-Month Weight Loss in Overweight Adults and the Association With Genotype Pattern or Insulin Secretion. JAMA [Internet]. 2018 Feb 20;319(7):667. Available from: http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?doi=10.1001/jama.2018.0245
10. Patikorn C, Saidoung P, Pham T, Phisalprapa P, Lee YY, Varady KA, et al. Effects of ketogenic diet on health outcomes: an umbrella review of meta-analyses of randomized clinical trials. BMC Med [Internet]. 2023 May 25;21(1):196. Available from: https://doi.org/10.1186/s12916-023-02874-y
11. Li C, Bishop TRP, Imamura F, Sharp SJ, Pearce M, Brage S, et al. Meat consumption and incident type 2 diabetes: an individual-participant federated meta-analysis of 1·97 million adults with 100 000 incident cases from 31 cohorts in 20 countries. Lancet Diabetes Endocrinol [Internet]. 2024 Sep 1;12(9):619–30. Available from: https://doi.org/10.1016/S2213-8587(24)00179-7
12. Thompson AS, Candussi CJ, Tresserra-Rimbau A, Jennings A, Bondonno NP, Hill C, et al. A healthful plant-based diet is associated with lower type 2 diabetes risk via improved metabolic state and organ function: A prospective cohort study. Diabetes Metab [Internet]. 2024;50(1):101499. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1262363623000812
13. Tonstad S, Stewart K, Oda K, Batech M, Herring RP, Fraser GE. Vegetarian diets and incidence of diabetes in the Adventist Health Study-2. Nutr Metab Cardiovasc Dis [Internet]. 2013 Apr;23(4):292–9. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0939475311001700
14. Lennerz BS, Mey JT, Henn OH, Ludwig DS. Behavioral Characteristics and Self-Reported Health Status among 2029 Adults Consuming a “Carnivore Diet.” Curr Dev Nutr [Internet]. 2021 Dec 1;5(12):nzab133. Available from: https://doi.org/10.1093/cdn/nzab133
15. Shan Z, Wang F, Li Y, Baden MY, Bhupathiraju SN, Wang DD, et al. Healthy Eating Patterns and Risk of Total and Cause-Specific Mortality. JAMA Intern Med [Internet]. 2023 Feb 1;183(2):142. Available from: https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2022.6117
16. Raj S, Guest NS, Landry MJ, Mangels AR, Pawlak R, Rozga M. Vegetarian Dietary Patterns for Adults: A Position of the Academy of Nutrition and Dietetics. J Acad Nutr Diet [Internet]. 2025 Feb 24; Available from: https://doi.org/10.1016/j.jand.2025.02.002
17. Marx W, Manger SH, Blencowe M, Murray G, Ho FY-Y, Lawn S, et al. Clinical guidelines for the use of lifestyle-based mental health care in major depressive disorder: World Federation of Societies for Biological Psychiatry (WFSBP) and Australasian Society of Lifestyle Medicine (ASLM) taskforce. World J Biol Psychiatry [Internet]. 2023 May 28;24(5):333–86. Available from: https://doi.org/10.1080/15622975.2022.2112074
18. Lüdecke T, Leichliter JN, Stratford D, Sigman DM, Vonhof H, Haug GH, et al. Australopithecus at Sterkfontein did not consume substantial mammalian meat. Science (80- ) [Internet]. 2025 Jan 17;387(6731):309–14. Available from: https://doi.org/10.1126/science.adq7315
19. Moubtahij Z, McCormack J, Bourgon N, Trost M, Sinet-Mathiot V, Fuller BT, et al. Isotopic evidence of high reliance on plant food among Later Stone Age hunter-gatherers at Taforalt, Morocco. Nat Ecol Evol [Internet]. 2024 Apr 29;8(5):1035–45. Available from: https://doi.org/10.1038/s41559-024-02382-z
20. Buettner D, Skemp S. Blue Zones: Lessons From the World’s Longest Lived. American Journal of Lifestyle Medicine. 2016.
21. Crippa M, Solazzo E, Guizzardi D, Monforti-Ferrario F, Tubiello FN, Leip A. Food systems are responsible for a third of global anthropogenic GHG emissions. Nat Food [Internet]. 2021 Mar 8;2(3):198–209. Available from: https://www.nature.com/articles/s43016-021-00225-9
22. Poore J, Nemecek T. Reducing food’s environmental impacts through producers and consumers. Science (80- ) [Internet]. 2018 Jun;360(6392):987–92. Available from: https://www.science.org/doi/10.1126/science.aaq0216
23. Benton T, Bieg C, Harwatt H, Pudassaini R, Wellesley L. Food system impacts on biodiversity loss Three levers for food. Energy, Environment and Resources Programme. 2021.
24. Hayek MN. The infectious disease trap of animal agriculture. Sci Adv [Internet]. 2022 Nov 4;8(44). Available from: https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.add6681
25. Van Boeckel TP, Glennon EE, Chen D, Gilbert M, Robinson TP, Grenfell BT, et al. Reducing antimicrobial use in food animals. Science (80- ) [Internet]. 2017 Sep 29;357(6358):1350–2. Available from: https://www.science.org/doi/10.1126/science.aao1495
26. Willett W, Rockström J, Loken B, Springmann M, Lang T, Vermeulen S, et al. Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Lancet [Internet]. 2019 Feb;393(10170):447–92. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673618317884